İCRA VE İFLAS HUKUKUNDA YETKİ

İcra ve İflas Kanunu'nun 50. maddesinde, yetki hususunda Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'ndaki yetkiye dair hükümlerin kıyasen uygulanacağı ifade edilmiştir. Hukuk Usulü Kanunu yürürlükten kaldırılmış olsa da 01.10.2011 tarihinden itibaren yürürlüğe  giren 6100 sayılı kanun ile 447/2 hüküm ve devamı gereği kaldırılan kanundaki yollamalar yeni kanunda karşılığını bulacağına dair hüküm altına alınmıştır. Böylece, İcra ve İflas Kanunu’ndaki yollamalar Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda yetkiye ilişkin maddelerde yapılmış sayılır. Bununla kalmayıp, kanun ayrıca HMK’dan farklı olarak sözleşmenin yapıldığı yerdeki icra dairesini de yetkili olarak görmüştür. HMK m. 5 ve devamındaki hükümler gereğince yetkili icra dairelerinin tespit edilmesinde; genel yetkili icra dairesi : borçlunun yerleşim yerindeki icra dairesidir. Borçlu birden fazlaysa, borçlulardan birinin yerleşim yerindeki icra dairesi yetkilidir.  Para borçlarında geçerli olmak şartıyla;  sözleşmenin ifa yerindeki icra dairesi yetkilidir. Ya da sözleşmede aksi hüküm olmadığı sürece yine para borçlarında sözleşmenin yapıldığı yerdeki icra daireleri yetkilidir. Bunun yanında haksız fiilden kaynaklı borçlara ilişkin takipler zararın meydana geldiği veya zarar görenin yerleşim yerindeki mahkeme yetkilidir.

YETKİ SÖZLEŞMESİ VARSA NE OLUR ?

Öyle haller vardır ki, sözleşmede sadece yetkili mahkemelere yer verilmiştir. Bu durum uygulamada karmaşa yaratır, ancak yerleşik içtihat hükümlerine göre mahkeme için yapılmış yetki sözleşmesi icra içinde yapılmış sayılır. Bir diğer anlatımla mahkemeler için yapılan yetki sözleşmesi icra dairelerini kapsamaktadır. Kaldı ki, her şeyden önce yetki sözleşmesinin yapılabilme şartları vardır. Bu şartlar HMK'nın 17. maddesinde düzenlenmiştir. Tacirler veya kamu tüzel kişileri, aralarında mevcut veya gelecekte doğabilecek bir uyuşmazlık için bir veya birden fazla icra dairesini sözleşme ile yetkili kılabilirler. Taraflar aksini kararlaştırmadıkça, icra takibi yalnızca bu sözleşmeyle belirlenen icra dairelerinde başlatılabilir.

YETKİSİZ İCRA DAİRESİNDE TAKİP BAŞLATILMIŞSA NE OLUR ?

İcra dairesinin yetkisi re’sen dikkate alınmaz ve yetki itirazı 7 gün içerisinde varsa diğer itirazlarını ödeme emrinin gönderildiği icra dairesine sunar. Diğer itirazların yapılmış olması yetkiye itiraz edildiği anlamına gelmez. yetkiye itiraz için asıl yetkili icra dairesi itiraz dilekçesinde belirtilir. Ödeme emrine veya imzaya itiraz edildiği ancak yetkiye itiraz edilmediği hallerde daha sonradan takibe yetki yönünden itiraz edilmesi mümkün değildir. Yetki itirazı en geç esas hakkındaki itiraz ile birlikte yapılabilir. Ayrıca, itirazın kaldırılmasında icra dairesinin yetkisine itiraz etmesi mümkün değildir. Ancak, itirazın iptali davasında yetkiye itiraz edebilir. Çünkü itirazın kaldırılmasında icra mahkemesi icra dairesinin yetkisine bağlıdır, itirazın kaldırılmasında ise icra dairesinin yetkisine bağlı değildir. İtirazın iptali genel hükümlere göre görülür. Bir diğer anlatımla, borçlu ödeme emrine itirazında yetkiye itiraz etmemişse icra dairesinin ve doğal olarak icra mahkemesinin yetkisini kabul etmiş olur ancak bu genel mahkeme yetkisini etkilemez.

YETKİYE İTİRAZ KABUL EDİLİRSE NE OLUR?                

İtirazın kabul edilmesi halinde, alacaklı icra takibini yetkili icra dairesine gönderilmesini talep eder. Talebiyle birlikte yetkili icra dairesine dosya gönderilir. Yetkili icra dairesi tekrardan bir ödeme emri düzenler. Borçlu sadece yetkiye itirazda bulunursa, alacaklı itirazın iptali davası açamaz. Sadece itirazın kaldırılması talebinde bulunulabilir.